|
|
By SGK, on April 23rd, 2024
 Capital city of Jordan Иордан улсын нийслэл хот Амман. Иордан улсын нийт хүн ам 11,375,791 байдагаас 2 253 000 нь нийслэлдээ амьдардаг гэж эх сурвалжууд хэлж байна.
Визэнд 229 евро төлж ирээд онгоцны буудал дээр Монгол пасспорт ховор хардаг бололтой нэлээн удаан шалгасан. Дан эрчүүл ажиллаж тэдгээр нь ширүүн харцтай чанга дуутай байсан нь өөр бусад орны хил давахаас нэлээн ялгаатай санагдаж нэг тийм түгшүүртэй газар ирж байгаа мэт сэтгэгдэл төрүүлж байлаа.
Нэг еврог 0,75 Иордан динараар сольсон. Ихэнх оронд еврог солиход нэлээдгүй мөнгө гар дээрээ авдаг байсан бол энд бараг анх удаагаа өгсөнөөсөө багыг авсан нь тухайн орныг бас илүү сонирхох сэдээлт болсон.
Эмэгтэйчүүд нь алчуураар толгойгоо боосон нь давамгай боловч учиргүй нүүрээ хаадаггүй юм байна. Их сургуулийн багш нар нь эр эмгүй ганган дэгжин хувцасладаг ажиглагдсан. Бидний очсон Иорданы Их Сургууль 1962 онд байгуулагдсан 53 000 гаруй оюутантай хамгийн том улсын сургуульд тооцогддог аж. Их сургуулийн багш нар нь англи хэл сайтай голцуу гадаадад цол хамгаалаад эргэж ирж ажилласан байх юм.
Араб кофе гээд өмөрмөц үнэртэй сонирхолтой амттай кофег үдийн хоолны дараа жижигхээн хундага шиг аягаар өгч хоол шингэлтэнд сайн хэмээн магтаж байлаа. Хонины махыг тараганд хийгээд сайтар чанаж будаатай хольж иддэг нь үндэсний хоолны нэг хэлбэр гэнэ. Зээлийн гудмаар явахад хүмүүс нь амгалан тайван санагдаж байсан. Түүх дурсгалт газраараа зуулчидыг татаж чаддаг, өөрсөддөө итгэлтэй хөгжлийн зам дээрээ баттай зогсож байгаа орон гэсэн сэтгэгдэл төрүүлж байна.
By SGK, on January 5th, 2024
2024 он гараад удаагүй байна. Өнгөрсөн оноо дүгнэнхэн шинэ оныхоо зорилгуудаа босгоод аль эрт эхнээс нь мөрдөж биелүүлээд явж л байна.
Хувь хүний хувьд, гэр орны хувьд бүх зүйл амгалан сайхан бүтэж байгаад баяртай л сууна.
Гэвч эх ороноо бодохоор, эх оронд минь өрнөж байгаа зүйлсийг ажиглахаар тэнд байдал нэг л биш байгааг улам бүр мэдрэх юм. Өмнөх ажлаа сайн хийгээд, өөрийн гэр бүлээ сайн яваад, боломжоороо сурсан мэдсэнээ бусдад түгээгээд, чадлаараа бусдад туслаад байхад эх орондоо оруулж байгаа миний хувь нэмэр тэр гэж санаж явсаар өдий хүрчээ.
Нас 50-г даваад 60 руу алхах тусам би эх орондоо илүү яаж нэмэр болж чадах вэ? гэх бодол улам нэмүү бодогдох болж.
Тэгээд энэ 2024 онд эх орондоо оруулах хувь нэмэрээ өсгөхийн тулд юу хийж чадах тухайд шийд гаргав. Энэ бол өөрийн сайн мэдэж байгаа зүйлсээр бусдад дэм тус болохоо улам эрчимжүүлэх, нийтийн мэдлэг боловсрол, ухамсарыг хөгжүүлэх дээр анхаарах гэж шийдлээ.
Юуны өмнө боловсролын асуудал дээр ХҮН БҮР АНХААРАХ чухал тухайд ярьж бичиж тэмдэглэж байхаар шийдэв. Ядаж сар бүр нэг сэдэв гаргаж тэр сэдвээрээ түлхүү бичиж мэдээлэл түгээж байх нь зөв гэж үзлээ.
Хүн хэдий ухаантай ч хэлэхээс наашгүй гэдэг бус уу. Тиймээс би өөрийн хуудсаар НИЙТИЙН БОЛОВСРОЛЫГ дэмжих аянг эхлүүлж өөрийн чадахаа хийхээр ажиллах болноо.
Та бүхэн цаг зав гаргаад миний бичиж буй мэдээллийг уншиж зөв гэсэнээ өөртөө гэр бүлдээ эргэн тойрондоо шингээж байх болтугай л гэж ерөөж сууя даа.
Шинэ ондоо хүн бүр эрүүл байж, санасандаа хүрч сайн сайхан амьдрахыг ерөөнөм.
By SGK, on October 13th, 2023
 Атлантын далайн эрэг дээр байрлах, 3,5 сая гаран хүн амтай, Морокко улсын хамгийн том хотод 2023 оны 9-р сард очиж үзэв. Морокко улс нь Африк тивийн хамгийн хойно, Арабын улсуудын хамгийн баруун талд байрладаг онцлогтой улс байлаа.
Зураг дээр харагдаж байгаа энэ сүм нь тодорхой цагт хүмүүсийг дотогш оруулж үзүүлэх бөгөөд дотор нь гайхалтай уран хээ угалз, улс орныхоо онцлогийг харуулсан зүйлсүүдээр чимэглэн зассан сүртэй сайхан сүм байсан.
Баян ядуугийн ялгаа нь их бололтой санагдсан. Маш үнэтэй машинууд их явж байгаа шиг гараа тосч гуйлга гуйсан бүх насны хүмүүстэй хаа сайгүй тааралдаж байв.
1200 жилийн настай гэх хот нь хуучны зах хэлбэрээрээ бүрэн ажиллаж тэнд голцуу өөрсдөө хийж үйлдвэрлэсэн зүйлсийг худалдан борлуулж байсан нь онцлогтой байлаа.
Дэлхийн хамгийн анхны сургуулиудын нэг энэ хотод байдаг аж. Одоо болтол үйл ажиллагаатай байгаа тэр сургууль нь ч мөн хуучин хот дотроо байрлаж, зуулчид орж үзэх боломжтой байсан нь мөн л сонин байлаа.
By SGK, on February 15th, 2023
 Найз Д.Оюунсүх маань энэ номыг бидэнд бэлэглэсэн юм. Сэрээнэнгийн Осор гэдэг зохиолчийн номыг өмнө уншиж байгаагүй надад шинэ зохиолч таних эхлэл болсон шинэ ном байлаа.
Монгол хэл дээрх номыг голцуу л нэг амьсгаагаар уншчихдаг хүн чинь энэ удаад тэгэж чадсангүй. Номонд гарч байгаа олон зүйл сурагч насны минь цаг хугацааг эргүүлэн сануулж байлаа. Ядруу шиг амьдралтай хүүхдүүд ангид ямархуу байсныг, муу сурдаг, ариун цэвэр тааруу хүүхдүүдэд сургууль яаж ханддаг байсныг эргэн санахад хүргэсэн. Охид хөвгүүдийн үерхэл, хашааны гадаанаас дуудаж уулзалддаг гар утасгүй үе, хөвгүүдээс захидал аваагүй охины гутарсан гэмшсэн сэтгэгдэл, гал тасарсан гэрт өвлийн өглөө босох ямар байдгийг эргэн дурслаа.
Хэдийгээр би эцэг эхтэй, эгч ахтай, халуун дулаан хайранд өссөн охин ч бас олон зүйл дээр зохиолын гол дүр болох Гэрэл охинтой төстэй байлаа. Миний бодлоор Гэрэл охины туулж байгаа амьдрал яг л бидний үеийн охидуудын хэн нэгэнд ямар нэг байдлаараа байсан гэдэгт би итгэлтэй байна. Биеийн тамирын хичээл дээрээ дасгал хий гэхэд зөрүүдлэн зогсож байгаа Бөөдий, хангалттай цэвэрхэн биш хувцастай Бакаал, хөөрхөн охидуудад дээрэлхүүлсэн Гэрэл бүгд л танил санагдаад уншиж байгаа номоо хойш тавьж сурагч насны хором бүрээ санах гэж мэрийхэд хүргэж байлаа. Яагаад ч юм олон юмнууд их л дотно, мэддэг зүйл шиг уншигдсан хирнээ заримдаа зүрх зүсч, нулимс асгаруулаад амаргүй л уншигдсан зохиол доо.
Олон ч уншсан. Сүүлдээ “Зэрлэг цахирмаа” гэж нэрийг нь санахад л зохиолын үйл явдал нүдэнд харагддаг болсон. Хүн хаана хэнийд төрөхөө сонгох эрхгүй ч хүн хэн байхаа сонгож чадна. Энэ бодлыг минь баталсан сайхан бүтээл. Хэцүү бэрх амьдралыг туулан өөрийнхөө хайрын гэрэлийг асааж чадсан дайчин бүсгүй. Адармаатай амьдралын дунд сэтгэл сайтай, ухаалаг хүн өсгөж хүмүүжүүлж чадсан гайхалтай ээж.
Зохиолыг Та унших үед маш олон нарийн мэдрэмж төрнө гэдэгт би итгэлтэй байна. Тэр тусмаа 60, 70-аад онуудад төрсөн соц нийгмийн сургуулиар дамжсан бидний эргэн тойронд болж байсан олон зүйл энд яг л өнгөөрөө байгаа. Гол нь энд бичигдсэн зүйлс маш бодит шүү л гэж би тэмдэглэмээр байна. Орчин цагийн залууст хэтрүүлэг ихтэй санагдах магад л байх. Гэвч бидний үед ийм амьдрал үнэхээр байсан, одоо харин бага л гэж найднам.
Асуулт болж үлдсэн зүйлс: Гүнжээ яаж Гэрэлийн утасны дугаарыг олж авав, Гэмгүй хирнээ гэмтэн болсон залуу Гэрэлийг захидалын эзэн гэж яаж мэдэв? Сүүлд учирсан эр хүний тухай яагаад тийм бага бичив зэрэг асуултууд байв. Бас яагаад ч юм энэ номонд хэрэгийн эзэн хэнгэрэгийн дохиур Баатарыг ерөөсөө буруутгахгүй байсан нь сонин. Ер нь ярилцаад суувал мөлжүүртэй олон өнгийг багтаасан маш сайн зохиол доо.
Сонирхолтой зохиомж дараалалтай энэ зохиол Сосор зохиолчийн дараагийн бүтээл юуны тухай байх бол? Бусад зохиолуудыг нь олж уншина гэж төлөвлөөд байгаа. Зохиолч Сэрээнэнгийн Сосор танд баярлалаа. Олон сайхан бүтээл гаргаарай.
By SGK, on February 12th, 2023
 Яг хэдэн онд энэ номыг авсанаа баттай санахгүй байна. Онгоцны буудлын дотор байсан номын дэлгүүрээс авч байсан юм. Онгоцны хуучин буудал гэхээр нөгөө айхтар юм гарахаас өмнө байж таарах нь. Ямар ч байсан номыг авсандаа огт харамсаагүйгээр барахгүй өнөө болтол хэд хэдэн удаа ахин дахин уншсаар иржээ. Сайхан номыг зөвхөн өөртөө хадгалах буруу гэж бодоод уншсан номоо өөр сонирхсон хүнд нь дамжуулан өгч уншуулж байвал тэр номыг амьтай байлгах зөв арга гэж бодоод найзууддаа хэлсэн нэг бүсгүй Шүгдэн байна уу? гэж асуусан. Тэр найз бүсгүйдээ өгнө гээд амлачихсан болохоор өгөхөөсөө өмнө ахин нэг төвлөрч уншсан чинь сэтгэгдэлээ тэмдэглэж үлдээмээр болоод энийг бичиж сууна.
Гүн овгийн Г.Аюурзана гэж эхэлсэн энэ романыг би эхний удаа нэг амьсгаагаар л уншчихсан. Өвөрмонголчуудын тухай, Хятад хүний тухай ойлголтууд минь юу билээ? гэсэн эхний асуулт намайг хоргоосон. Зөвхөн Монголтойгоо л суух гэж үнэхээр хичээдэг болов уу? Хятадад бас ийм үнэнч сайн хүмүүс одоо ч байгаа болов уу? Сүсэг бишрэл гэж ер нь юу юм болоо үнэндээ? Энэ шүтээн үнэхээр манай Монголчуудтай тийм их холбоотой юм байх даа? Түвд, Өвөрмонголчуудыг хатуу бодлогоор уусгаж байгаа тэр Хятадууд ямар их шуналтай хүмүүс вэ? Яагаад өөр улс орныг өөрөөр нь үлдээж болдоггүй байна аа? Шунал хүсэл, мунхаглал ямар гээч хүчтэй зүйл вэ? гээд л ёстой эрээн элдэв бодлууд толгойд эргэлдэж байсан.
Гүн сэтгэгдэл төрүүлсэн хэсэг бол яах аргагүй Самдан хувраг болоод Дарамбал лам 2-н дүр байсан. Зохиолыг тэр чигт нь эзэлж байгаа Сэржамц өвөрмонгол залуугийн тухай олон талаас нь бичсэн нь нэг талаасаа бодит хүнээс өөрөөс нь сонссон яриа ч байж магад гэж бодогдсон. Зэрвэс дурдагдаад өнгөрч байгаа өвгөчүүлийн яриа дурсамжин дунд Ар, Өвөр Монголчууд болоод Хятад, Монголын түүхэн зүйлс их байсан. Дунши гээч Хятад цагдаагийн дүр маш эерэгээр энд гарсан нь Хятад хүний тухай голцуу тааруу юм сонсож өссөн надад их содон байлаа. Сэрдог гэгээний тухай нэлээн дэлгэрэнгүй гарч байгааг харахад зохиолч өөрөө тэр хүнтэй уулзаж байсан юм болов уу? гэж бодогдмоор байв.
Бид бол Монголынхоо түүхийг бодитоор мэдэж болохгүй НЭН ШИНЭ ТҮҮХ гээч юм заалгаж өссөн Соц нийгмийн бүтээгдэхүүнүүд. Хайрцагласан мэдээлэлтэй өссөн бид Хятад хүмүүсийн тухай, Өвөрмонголчуудын тухай ямар ч таатай мэдээлэл авч байгаагүй юм биш үү? гэж энэ зохиолыг уншихад бодогдсон.
Эрх чөлөө, тусгаар тогтнол гээч ямар чухал болохыг энэ ном надад ахин ойлгуулсан. Хэн болоод хаана төрчихсөн, юу хийж яаж амьдраад байгаагаа ч мэдэхээ байчихсан Сэржамцын бодол шүүмжээр, түвдийн лам нарын амьдрал ахуйгаар, тэмцээд эрхээ хасуулсан Хүчинтөгсийн яриагаар гээд л олон зүйл энд тусгаар тогтнолоо улс орон алдахад ард иргэд нь хэрхэн бүх төрлийн эрх чөлөөгөө алдаж хэн ч биш болдогийг тодорхой бичжээ.
Надад асуулт болж үлдсэн магадгүй зохиогч эрхэм дараагийн бүтээлээ ч болгоод төлөвлөж байж магадгүй зүйлүүд хэд хэд байлаа. Дарамбал мянган жилийн зовлон зүтгүүрийн дараа юутай учрах бол? Гэгээрэлд хүрэхийг шахсан ч хамгийн итгэлт нөхөртөө хорлогдсон Самдан хувирагийн хойт дүр яах бол? Сэржамцын гэр бүлийн амьдралд цаашдаа өөрчлөлт гарах болов уу? Тэр Жангар хайлж сураад өвөг дээдэстэйгээ учрах болов уу?
Хэд уншсанаа ч мартсан энэ номыг ахин уншихдаа ч бэлэн хэдий ч ийм сайхан бүтээлийг бүр олон хүн уншаасай гэж бодоод би дараагийн хүндээ илгээх гэж байна. Ийм сайхан бүтээлийг унших боломжийг олгосон Зохиогч Гүн овогт Г.Аюурзана танд гүнээ талархаж байна. Цааш цаашдаа улам олон сайхан бүтээл туурвиж уншигч биднийг баярлуулаасай гэж хүлээж байна.
By SGK, on January 22nd, 2023
Analysis and Data Exploring of Special Project: Support of Young People to Labor Market – өгүүлэл International Research Journal of Advanced Engineering and Science сэтгүүлийн 8(1) дугаарт хэвлэгдлээ.
Өгүүллийн эхийг ЭНД ДАРЖ дэлгэрүүлэн унших боломжтой. Энэхүү өгүүллийг ШУТИС-н судлаач багш доктор Д.Цогзолмаа, АШУҮИС-н судлаач багш доктор О.Болорсайхан нартай хамтран бүтээв.
Өгүүллийг ишлэх загвар:
. . . → Read More: Analysis and Data Exploring of Special Project: Support of Young People to Labor Market – ЭШӨ хэвлэгдлээ
By SGK, on January 20th, 2023
Эрдэм судлалын ажил эрхэлж байгаа судлаач нарыг эрэмбэлж жагсаадаг вэб сайтаас мэдээллээ олж авлаа.
Жил жилд ингээд хараад явахад баримжаагаа аваад байх зүгээр санагдлаа. Бусад судлаач нар сонирхвол ЭНД дарж вэб сайттай нь танилцаарай.
Эрдэмд орой үгүй гэдэг. Суралцаад судлаад бичээд хэвлүүлээд хамтраад ажиллаад л байж дээ…
Энэ хүртэл зам заасан эрдэмт багш нар, . . . → Read More: Судлаачидын эрэмбэ тодорхойлогч AD Scientific Index
By SGK, on January 3rd, 2023
Шинэхэн 2023 оны мэндийг блогийн уншигч нартаа хүргэе.
Он жилийн уртад шалгаран үлдсэн үнэнч уншигч та бүхэндээ баярлалаа.
Энэ онд Та эрүүл энх байж, бодсон сэтгэсэн ажил бүрээ амжилттай гүйцээж, амжилтаар бялхсан, аз жаргалаар дэлгэрсэн он байх болтугай гэж ерөөе.
By SGK, on December 6th, 2022
Improvement of Insulator Image Processing Using Deep Learning Algorithms – өгүүлэл 2022 оны 9-р сарын 11-14 ний хооронд Словак улсын Цуберек (Zuberec, Slovakia) хотноо болсон олон улсын хурлын 23rd International Conference on Computational Problems of Electrical Engineering (CPEE) эмхэтгэлд хэвлэгдлээ.
Уг хуралд өөрийн биеэр очиж илтгэл хэлэлцүүлсэн Загдхорол багшид гүнээ талархаж буйгаа . . . → Read More: Improvement of Insulator Image Processing Using Deep Learning Algorithms – ЭШӨ хэвлэгдлээ
By SGK, on May 13th, 2022
КОВИД ХӨЛ ХОРИОНЫ ҮЕИЙН ЦАХИМ ХИЧЭЭЛД ХИЙСЭН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ДҮН ШИНЖИЛГЭЭ – өгүүлэл 2022 оны 4-р сарын 23-д УБ хотноо болсон олон улсын Нээлттэй боловсрол – 2022 хурлын эмхэтгэлд хэвлэгдлээ.
Өгүүллийн эхийг ЭНД ДАРЖ дэлгэрүүлэн уншаарай. Энэхүү өгүүллийг ШУТИС-н ЭХС-н багш Д.Өлзийноров, Э.Батцэцэг нартай хамтран бүтээв.
Өгүүллийг ишлэх загвар:
Т.Уранчимэг, Э.Батцэцэг, Д.Өлзийноров, 2022, “Ковид . . . → Read More: КОВИД ХӨЛ ХОРИОНЫ ҮЕИЙН ЦАХИМ ХИЧЭЭЛД ХИЙСЭН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ДҮН ШИНЖИЛГЭЭ – ЭШӨ хэвлэгдлээ
|
|
Recent Comments